Πελατειακές Σχέσεις...

Η γενιά του Πολυτεχνείου, οι γενιές του κινήματος για το 114 και των φοιτητικών αγώνων της δεκαετίας του ΄80 έθεσαν τις βάσεις. Τις βάσεις για ένα Πανεπιστήμιο που θα είναι εστία προβληματισμού και αμφισβήτησης, πολιτικής-πολιτιστικής-κοινωνικής. Ένας χώρος διακίνησης ιδεών με ελεύθερο πνεύμα, ένας χώρος που να διαμορφώνει ανθρώπους με κρίση, χώρος που ενώνει τους ανθρώπους, που τους μαθαίνει τις αξίες του συλλογικού προβληματισμού και της συλλογικής δράσης.
Αυτό από μόνο του είναι αξία εντελώς ασυμβίβαστη με τις αξίες της σύγχρονης κοινωνίας, την αξία του ατομισμού, της ατομικής επιτυχίας και καταξίωσης.O τρόπος, όμως, της κοινωνικής ζωής μέσα στα Πανεπιστήμια τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αλλάζει, έχουν αρχίσει να δομούνται νέες σχέσεις μέσα στο φοιτητικό σώμα, που προφανώς έχουν σχέση και με τις γενικότερες κοινωνικές συνθήκες. Ο νέος φοιτητής που μπαίνει πρώτη φορά μέσα στο πανεπιστήμιο αντικρίζει τραπεζάκια με αφίσες που τον καλούν σε πάρτι με φτηνά ποτά , αφίσες για διακοπές στη Μύκονο , μαθαίνει ότι τα ποσοστά των παρατάξεων του δικομματισμού (ΔΑΠ και ΠΑΣΠ) είναι εξίσου υψηλά με τις βουλευτικές εκλογές, βλέπει καλοντυμένους φοιτητές και φοιτήτριες έτοιμους να τους βοηθήσουν στην υποτίθεται δύσκολη περιπέτεια της εγγραφής, χωρίς όμως η ιστορία να τελειώνει εκεί.
Και πώς μπορεί να τελειώνει εκεί από τη στιγμή που ο φοιτητής μπαίνει στο χώρο του Πανεπιστημίου έχει ουσιαστικά αφεθεί στη μοίρα του; Λογικό είναι σε τέτοιες καταστάσεις, η δυσλειτουργία και η αδυναμία του ίδιου του Πανεπιστημίου να κατατοπίσει τους νέους φοιτητές, να είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία γι΄ αυτές τις παρατάξεις να φτιάξουν ένα είδος σχέσεων εξάρτησης αυτούς. Προσφέροντας όλα όσα ψάχνει ο νεοφερμένος φοιτητής, όπως σημειώσεις, παλιά θέματα εξετάσεων αλλά και μια ευκαιρία εύκολης κοινωνικοποίησης (παρέες, διοργάνωση πάρτυ κ.α.) καταφέρνουν να τον απομακρύνουν από κάθε είδους προβληματισμό, καθώς και από κάθε συμμετοχή στις διαδικασίες του φοιτητικού του συλλόγου. Καταφέρνει αντί να δημιουργεί κλίμα συζήτησης αναζήτησης και αμφισβήτησης, να δημιουργεί μια εδραίωση πελατειακής πολιτικής, μοιράζοντας προϊόντα ή υπηρεσίες με αντάλλαγμα ψήφο και ουσιαστικά επιτυγχάνοντας την αδράνεια του “πελάτη”, ο οποίος ουσιαστικά αναθέτει στην παράταξη να διεκδικεί για αυτόν.
Η τακτική που ακολουθούν ακόμα και στη φρασεολογία τους είναι γνωστή ‹‹η ΔΑΠ πίεζει τη κυβέρνηση για να … ››, ‹‹ η ΠΑΣΠ αφουγκράζεται τα προβλήματα των φοιτητών και διεκδικεί …››.
Αυτού του είδους οι σχέσεις που εξασφαλίζουν είναι τόσο δυνατές που έχουν καταφέρει και εδραιώνουν τα ποσοστά τους στις σχολές σε υψηλά επίπεδα, αν και το πολιτικό τους πρόταγμα είναι πολύ πιο πίσω από τις ανάγκες του φοιτητικού κινήματος, ενώ η όλη λογική του ατομικού βολέματος έναντι της συλλογικής διεκδίκησης που προωθούν με αυτήν τους την τακτική ταιριάζει και με τις γενικότερες αξίες της εποχής μας, του ατομισμού έναντι της αξίας του συλλογικού.
Αυτή η υποβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου δεν είναι τυχαία, αντίθετα είναι αυτή που αφήνει το χώρο στις παρατάξεις του δικομματισμού να καλύπτουν ανάγκες που θα έπρεπε να καλύπτονται απ’ αυτό. Η επιλογή των κυβερνήσεων να αδιαφορούν διαρκώς για τις ανάγκες του Πανεπιστημίου (π.χ. και ο φετινός προϋπολογισμός ρίχνει τις δαπάνες για την Δημόσια Παιδεία στο 2,74% του ΑΕΠ παρά την προεκλογική δέσμευση για 5%) είναι αυτή που ενισχύει τέτοιου είδους πελατειακές σχέσεις και διαιωνίζει αυτού του είδους τις καταστάσεις. Επιπλέον, είναι προς το συμφέρον τους το να υπολειτουργούν οι σύλλογοι ώστε να είναι εφικτή η διαμεσολάβηση τους ώστε να λύνονται προβλήματα ατομικά, προβλήματα που όμως είναι κοινά και χρειάζονται συλλογική διεκδίκηση.
Έτσι δημιουργείται μια ισοπεδωτική κατάσταση που στοχεύει στην υποβάθμιση της αξίας της συλλογικής δράσης και διεκδίκησης και στην εισαγωγή της λογικής της “τυφλής” ανάθεσης και όχι της ενεργού συμμετοχής. Έτσι σταδιακά κατακερματίζεται η αξία της ενεργούς κοινωνικής αντίστασης και διεκδίκησης και φτάνουμε πιο κοντά στο μοντέλο της κοινωνικής αδράνειας και στη δημιουργία μιας πολιτικοοικονομικής ουτοπίας.
Το ελπιδοφόρο όμως είναι ότι τα πρώτα μηνύματα αμφισβήτησης αυτής της κατάστασης είναι οι ίδιες οι νίκες των πρόσφατων φοιτητικών αγώνων. Βγαίνει δηλαδή στο προσκήνιο ότι η συλλογικοποίηση των αντιστάσεων μπορεί και βγάζει καρπούς. Το αντίδοτο σε αυτές τις παγιωμένες καταστάσεις είναι η αποποίηση του ατομικισμού και η έμπρακτη ανάδειξη αξιών όπως η συλλογικότητα και η ενεργός συμμετοχή. Είναι απολύτως απαραίτητη η διεκδίκηση των αυτονόητων δικαιωμάτων του κάθε φοιτητή να ικανοποιούνται στο ακέραιο και από αυτούς που έχουν την ευθύνη γι’ αυτά, ώστε να μην υπάρχει χώρος για κανέναν να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση. Και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να περιμένουμε από κανέναν να αγωνιστεί για εμάς. Αν καταλάβουμε ότι η δυνατότητα να καταφέρουμε το ο,τιδήποτε μας αξίζει είναι στο χέρι μας, θα βγούμε δυναμικά προς τα έξω και θα ζήσουμε και εμείς της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία