Δακρυγόνα Α.Ε. μέρος 3ο Μια ιστορία απο τα παλία

...Μια ιστορία απο τα παλιά.
Γιατί η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν έριχνε ...ροδοπέταλα στους διαδηλωτές!


http://www.iospress.gr/ios200/ios20030601a.htm

ΤΟΞΙΚΑ ΔΑΚΡΥΓΟΝΑ

Τα κατσαριδοκτόνα της ΕΛ.ΑΣ.Εδώ και κάμποσο καιρό,συνιστούν τη μόνιμη επωδό κάθε διαδήλωσης ή άλλης μαζικής εκδήλωσης. Ο λόγος για τα λεγόμενα «δακρυγόνα», τα χημικά δηλαδή αέρια που χρησιμοποιεί αφειδώς η ΕΛ.ΑΣ. ύστερα και από την ελάχιστη «διατάραξη» της δημόσιας τάξης.

....Τις πιο πολλές φορές, αυτή έγινε όχι για να διαλυθούν συμπαγή βίαια πλήθη αλλά, με αφορμή μικροεπεισόδια λιγοστών ατόμων, εναντίον ενός μεγάλου αριθμού ειρηνικών πολιτών.

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι δοκίμασαν έτσι τους τελευταίους μήνες, είτε ως διαδηλωτές είτε ως περίοικοι, τη δραστικότητα αυτών των ουσιών.

Μοιραίο ήταν λοιπόν να (ξανα)τεθεί το ερώτημα, κατά πόσον η χρήση τους είναι επιβλαβής για τη δημόσια υγεία.

Η επίσημη γραμμή

Το ζήτημα έφερε στη Βουλή, με αφορμή τον καταιγισμό «δακρυγόνων» που δέχθηκε το αντιπολεμικό συλλαλητήριο της 21ης Μαρτίου, ο βουλευτής του ΣΥΝ Φ. Κουβέλης. Στην απάντησή του (18.4.03), ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Μ. Χρυσοχοΐδης καλύπτει πλήρως τη χρήση χημικών ουσιών από μέρους των υφισταμένων του -όχι μόνο σε σχέση με το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά και γενικότερα:

«Σε απάντηση της ανωτέρω ερώτησης που κατέθεσε ο βουλευτής κ. Φ. Κουβέλης», διαβάζουμε, «σας γνωρίζουμε ότι τα δακρυγόνα που χρησιμοποιούνται από τις Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας περιέχουν τη δακρυγόνο ουσία CS, σε ελάχιστη συγκέντρωση πολύ κάτω του 56,3 mg/m3, η οποία δεν προκαλεί θανάτους ή μόνιμες βλάβες στην υγεία, παρά μόνο πρόσκαιρο ερεθισμό των βλεννογόνων με άφθονα δάκρυα, ακούσιο κλείσιμο των βλεφάρων, καταρροή ρινός, σιελόρροια και κνησμό δέρματος, καθώς και έντονη τάση φυγής, συμπτώματα τα οποία γίνονται ηπιότερα μετά την παρέλευση 10-15 λεπτών (εφόσον το άτομο απομακρυνθεί από το χώρο χρήσης των δακρυγόνων) και εξαφανίζονται όταν το άτομο πλυθεί με νερό.


»Η προαναφερόμενη ουσία, η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Αγγλους το 1961, σήμερα χρησιμοποιείται από τις Αστυνομίες όλων των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και παγκοσμίως θεωρείται το πλέον αβλαβές, ακίνδυνο και ήπιο μέσο για την αποκατάσταση της τάξης, με το μικρότερο κόστος σε τραυματισμούς και ζωές.

»Πέραν τούτων σας πληροφορούμε ότι με τον ν. 2254/94 κυρώθηκε από τη χώρα μας η από 13-1-1991 υπογραφείσα στο Παρίσι σύμβαση για την απαγόρευση της ανάπτυξης, παραγωγής, αποθήκευσης και χρήσης χημικών όπλων και καταστροφής αυτών. Στον πίνακα της Σύμβασης με τις απαγορευμένες χημικές ουσίες δεν περιλαμβάνονται χημικές ουσίες που χρησιμοποιεί η Ελληνική Αστυνομία.

»Επίσης πρέπει να επισημανθεί ότι από το Επίσημο Φύλλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκύπτει ότι η χημική ουσία CS δεν έχει διαβαθμιστεί ως επικίνδυνη ουσία μέσα στα πλαίσια της κατευθυντήριας οδηγίας 67/348/CE.E.

»Κατά το αντιπολεμικό συλλαλητήριο της 21-3-2003, η αστυνομική δύναμη, προκειμένου να αντιμετωπίσει επιθέσεις που πραγματοποίησαν διαδηλωτές εναντίον της με βόμβες μολότωφ, ξύλα, πέτρες, κομμάτια από μάρμαρο, δοχεία μπογιάς κ.λπ. κατά μήκος της λεωφόρου Βασ. Σοφίας, αφού προηγουμένως χρησιμοποίησε ηπιότερα μέσα, έκανε, με διαταγή του Κέντρου Επιχειρήσεων της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, λελογισμένη χρήση χειροβομβίδων Νο 514 CS και Νο 519 CS. Τα χημικά αυτά μέσα περιέχουν την προαναφερόμενη ουσία CS, αλλά την εκτονώνουν με διαφορετικό τρόπο (με μορφή σκόνης η χειροβομβίδα Νο 514 και με μορφή νέφους η Νο 519). Πέραν αυτών πρέπει να επισημανθεί ότι η επίδραση των χειροβομβίδων αυτών είναι τοπική, αλλά τη συγκεκριμένη ημέρα η ατμόσφαιρα επιβαρύνθηκε εξαιτίας καπνογόνων που έριξαν οι διαδηλωτές, αλλά και της φωτιάς που άναψαν σε περίπτερο του ΟΑΣ».

Παρόμοια υπήρξε η αντίδραση και του τότε υφυπουργού Μαλέσιου, σε ανάλογη ερώτηση του Παν. Λαφαζάνη («Ε» 11.4.03).

Χημικά όπλα

Ας ξεκινήσουμε από τη νομική επιχειρηματολογία του υπουργού Δημόσιας Τάξης. Από τις δύο διατάξεις που αναφέρει, η μεν πρώτη -η οδηγία της (τότε) ΕΟΚ- εκδόθηκε τον Αύγουστο του... 1967, πριν καν τεθεί ζήτημα νομιμότητας των «δακρυγόνων» στις πολεμικές συγκρούσεις (Η σχετική απαγόρευση έγινε με την απόφαση 2603 της Γ.Σ. του ΟΗΕ στις 16.12.1969).

Η δεύτερη αναφορά του, στη σύμβαση που κυρώθηκε με το ν. 2254/1994 (ΦΕΚ 1994/Α/194), είναι επίσης παραπλανητική. Η συγκεκριμένη σύμβαση αφορά τον έλεγχο των χημικών όπλων που προορίζονται για πολεμική χρήση -και μόνον αυτών.

Αντίθετα, οι «σκοποί διατηρήσεως της δημοσίας τάξεως, συμπεριλαμβανομένης και της καταστολής στάσης στο εσωτερικό του Κράτους» θεωρούνται ως «σκοποί που δεν απαγορεύονται από την παρούσα σύμβαση» (άρθρ.2§9).

Εξίσου ρητά προβλέπεται ότι «έκαστο συμβαλλόμενο κράτος θα έχει το δικαίωμα όπως αναπτύσσει, παράγει, άλλως αποκτά, διατηρεί, μεταφέρει και χρησιμοποιεί δηλητηριώδη/τοξικά χημικά προϊόντα» για τέτοιου είδους χρήσεις (άρθρ.6§1).

Ο σχετικός πίνακας, τον οποίο επικαλείται ο κ. Χρυσοχοΐδης, αφορά μονάχα χημικά όπλα που «προορίζονται για σκοπούς οι οποίοι απαγορεύονται από την παρούσα Σύμβαση» (δηλ. πολεμικούς) και, ως εκ τούτου, «αποτελούν αντικείμενο μέτρων επαληθεύσεως» από τη διεθνή κοινότητα (άρθρ. 2).

Οσο για τα δακρυγόνα, ως «μέσα καταστολής στάσης», αρκεί μια απλή δήλωση της ύπαρξής τους (άρθρ. 3§1ε).

Με δυο λόγια, η συμμόρφωση της Ελλάδας προς τις παραπάνω διατάξεις, διόλου δεν αφορά το χημικό πόλεμο της ΕΛ.ΑΣ. Οπως δεν αφορούσε ούτε το θανατηφόρο χημικό πόλεμο του Σαντάμ, για την «καταστολή της στάσης» των κούρδων υπηκόων του.

Φυσικά, σε περίπτωση πολέμου τα «δακρυγόνα» παραμένουν απαγορευμένα όπλα. Μας το θυμίζει όχι μόνο το σχετικό εγχειρίδιο του αμερικανικού στρατού, που παραθέτει και τις «εξαιρέσεις» που θέσπισαν οι ΗΠΑ για τον εαυτό τους (U.S. Army Medical Department «Medical aspects of chemical and biological warfare», Ουάσιγκτον 1997, σ. 308) αλλά και η πρόσφατη φιλολογία σχετικά με την ενδεχόμενη χρήση τέτοιων αερίων από τους εισβολείς στο Ιράκ («Ε» 7.2.03).

Εξίσου προβληματική είναι η «ιστορική» επιχειρηματολογία του υπουργού. Μας πληροφορεί ότι το CS «χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Αγγλους το 1961». Δεν διευκρινίζει ότι αυτή η χρήση περιοριζόταν στις αποικίες, εναντίον των εξεγερμένων ιθαγενών. Η εισαγωγή του CS στο οπλοστάσιο της μητροπολιτικής βρετανικής αστυνομίας, τη δεκαετία του '80, συνάντησε φοβερές επιφυλάξεις από τα ίδια τα στελέχη της Σκότλαντ Γιαρντ. Το αποδέχτηκαν τελικά μόνο σαν «όπλο ύστατης ανάγκης», εφόσον «απειλούνται σοβαρά ανθρώπινες ζωές ή περιουσίες» (Gerry Northam «Shooting in the dark», Λονδίνο 1988, σ. 62).

Πόσο «ακίνδυνα»;

Ας έρθουμε, όμως, στην ουσία! την επικινδυνότητα των χημικών όπλων που χρησιμοποιούν αφειδώς τα ΜΑΤ (όπως, και οι περισσότερες αστυνομίες της υφηλίου). Δυστυχώς για τους απολογητές αυτών των ουσιών, υπάρχει μια αρκετά εκτενής διεθνής βιβλιογραφία που διαψεύδει παταγωδώς κάθε καθησυχαστικό ισχυρισμό.

Ο υπουργός Δημ. Τάξης μας βεβαιώνει λ.χ. ότι το CS «δεν προκαλεί θανάτους ή μόνιμες βλάβες στην υγεία». Τον διαψεύδουν τα αποτελέσματα της πολεμικής χρήσης του ίδιου αερίου από τον αμερικανικό στρατό στο Βιετνάμ (τουλάχιστον 689 νεκροί, πιστοποιημένοι από το Διεθνές Δικαστήριο Ράσελ) και κυρίως οι επιπτώσεις της χρησιμοποίησής του από τους Ισραηλινούς στην Παλαιστίνη: 63 νεκροί μέσα στο πρώτο οκτάμηνο της Ιντιφάντα, στην πλειονότητα παιδιά κι ηλικιωμένοι, εξαιτίας της «υπερβολικής» εισπνοής CS (Ben Alofs, «More than tear gas», Αμστερνταμ 1988, σ. 56-8).

Αν όλα αυτά φαντάζουν εξωτικά, υπάρχει και κοντινότερη εμπειρία. Το Πάσχα του 1986, ένας 38χρονος ασθματικός αντιπυρηνικός διαδηλωτής πέθανε στο Μπρόκντορφ της (τότε Δυτικής) Γερμανίας από εισπνοή CS. Δέκα χρόνια αργότερα, ένα ψέκασμα με «φυσούνα» σκότωσε τον 29χρονο Ιμπραήμ Σέι στη Βρετανία.

Οσο για την Ελλάδα, δύο από τους νεκρούς του Πολυτεχνείου το 1973 (ο δικηγόρος Σπύρος Κοντομνάρης κι ο ιδιωτικός υπάλληλος Δημήτριος Παπαϊωάννου) έφεραν ως επίσημη αιτία θανάτου την εισπνοή υπερβολικής ποσότητας δακρυγόνων CN και CS.

Η διαβεβαίωση πάλι του κ. Χρυσοχοΐδη, ότι τα συμπτώματα του CS «γίνονται ηπιότερα μετά την παρέλευση 10-15 λεπτών (εφόσον το άτομο απομακρυνθεί από το χώρο χρήσης των δακρυγόνων)», παραλείπει εύσχημα το ερώτημα τι ακριβώς συμβαίνει με τις περιοχές που δέχθηκαν το χημικό βομβαρδισμό. Αυτό, το εξηγούν δυο ντοκουμέντα υπεράνω πάσης υποψίας:

*Πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ διαπιστώνει πως «η μικροσωματιδιακή φύση του CS καταλήγει σε διατήρηση της ουσίας και ως εκ τούτου μπορεί να καταστήσει προβληματικό τον καθαρισμό από τη μόλυνση, ειδικά όταν πρόκειται για κλειστούς ή περιορισμένους χώρους» (U.S. Department of Justice «Evaluation of pepper spray», Φεβρ. 1997, σ. 2).

*Το επίσημο εγχειρίδιο των βρετανικών ΜΑΤ τονίζει ότι «πυκνή χρήση του CS μπορεί να μολύνει μια αστική περιοχή για περιόδους που κυμαίνονται από λεπτά μέχρι μήνες» (Northam, όπ. π., σ. 113).

Για τις γενικότερες επιπτώσεις του CS στην υγεία των ανθρώπων (διαδηλωτών, αστυνομικών και περιοίκων), αποκαλυπτική είναι μια πολυσέλιδη έκθεση που συντάχθηκε το 2000 για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου, σχετικά με τη σύγχρονη τεχνολογία καταστολής διαδηλώσεων. Παραθέτουμε ολόκληρο το σχετικό απόσπασμα:

«Σε υψηλά επίπεδα έκθεσης, τοξικολογικές μελέτες σχετικές με την εισπνοή δείχνουν ότι το CS μπορεί να προκαλέσει χημική πνευμονία και θανατηφόρο πνευμονικό οίδημα (Τα θύματα πεθαίνουν πνιγμένα στα ίδια τους τα πνευμονικά υγρά). Η έκθεση στο CS μπορεί επίσης να οδηγήσει σε δυσλειτουργία των αεροφόρων οδών. Μελέτες στοματικής τοξικολογίας επισημαίνουν την ευκολία με την οποία το CS προκαλεί σοβαρή διατρητική γραστρεντερίτιδα. Το CS είναι ένα πρωτοπαθές ερεθιστικό του δέρματος και κάποια άτομα μπορούν να αναπτύξουν δερματίτιδα εξ επαφής ακόμη και μετά από μια φαινομενικά μη προβληματική αρχική έκθεση, ενώ αρκετές ώρες αργότερα μπορεί να προκύψει σοβαρό φουσκάλιασμα. Εκθεση ακόμη και σε χαμηλή συγκέντρωση CS ανεβάζει την πίεση της κυκλοφορίας και υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος βλάβης στην υγεία οποιουδήποτε είναι άνω των 30 ετών, βρίσκεται σε υπερένταση ή έχει μη εντοπισμένο ανεύρυσμα. Σε υψηλότερα επίπεδα, το CS έχει συσχετιστεί με καρδιακή ανεπάρκεια, ζημιά στο συκώτι και θάνατο. CS από βομβίδες έχει επίσης προκαλέσει οξέα μαζικά χημικά εγκαύματα.

Εκθεση του Ευρωκοινοβουλίου

Εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει ότι το CS προκαλεί διατάραξη των χρωμοσωμάτων (clastrogenic) και γενετική μετάλλαξη (mutagenic). Αλλες έρευνες έχουν δείξει ότι το CS προκαλεί αύξηση του αριθμού των ανώμαλων χρωμοσωμάτων. Οι κίνδυνοι σωρευτικής έκθεσης αυξάνονται εξαιτίας του εθισμού στο CS. Μια στρατιωτική μελέτη για τις δυνατότητες καρκινογένεσης από το CS δεν κατέληξε πουθενά, παρατήρησε όμως ότι η παρατεταμένη έκθεση σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση CS είναι περισσότερο ανησυχητική και θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα ασφαλείας για τους αστυνομικούς που ενδέχεται να εκτίθενται τακτικά σε διασταυρούμενη μόλυνση όταν κάνουν χρήση CS, αφού πρόκειται για ουσία ιδιαίτερα ανθεκτική. Τα CS1 και CS2 διατηρούνται ακόμη περισσότερο και συνεπώς συνιστούν περιβαλλοντικό ρίσκο όσον αφορά τη δυνατότητα καθαρισμού του χώρου στον οποίο χρησιμοποιήθηκαν» (European Parliament, «Crowd control technologies», Λουξεμβούργο 2000, σ. 21).

Αντίθετα απ' ό,τι φαντάζεται κανείς διαβάζοντας τις καθησυχαστικές δηλώσεις του κ. Χρυσοχοΐδη, η συζήτηση για την επικινδυνότητα του CS δεν είναι καινούρια. Ξεκίνησε από τη δεκαετία του '60, με Βιετνάμ και Β. Ιρλανδία, και συνεχίστηκε τη δεκαετία του '80 με Ν. Κορέα και Παλαιστίνη.

Καθοριστική υπήρξε η παρέμβαση μιας ομάδας πανεπιστημιακών, με επικεφαλής τον καθηγητή Χάουαρντ Χου του Χάρβαρντ, το 1989 από τις στήλες του επίσημου περιοδικού της Αμερικανικής Ιατρικής Ενωσης. Επισήμαναν, πόσο περιορισμένη είναι η έρευνα γι' αυτή την ευρύτατα χρησιμοποιούμενη ουσία:

Κυάνιο και DDT

«Σχετικά λίγα πράγματα εμφανίζονται στην επίσημη ιατρική βιβλιογραφία σχετικά με την τοξικολογία της. Η επιδημιολογική έρευνα ύστερα από τη χρήση δακρυγόνων, σε πραγματικές συνθήκες πεδίου, υπήρξε σχεδόν ολοκληρωτικά απούσα».

Επί της ουσίας, τα συμπεράσματά τους ταυτίζονται με αυτά της έκθεσης του Ευρωκοινοβουλίου. Επισημαίνουν, επιπλέον, ότι η πιθανότητα η κυανιούχα ρίζα της σύνθεσης του CS να εξελιχθεί σε κυάνιο, μολύνοντας τους ανθρώπινους ιστούς, παραμένει «αντικείμενο διαφωνιών». Ιδιαίτερα ανησυχητικές έκριναν επίσης τις πληροφορίες από την Παλαιστίνη, ότι η χρήση CS «συνδέεται με αύξηση στις αποβολές και γεννήσεις νεκρών παιδιών».

Μια άλλη λεπτομέρεια αφορά την αθροιστική ιδιότητα του CS (ως χλωροπαράγωγου του βενζολίου). Οι ποσότητες, με άλλα λόγια, του δηλητηρίου που δέχεται ο οργανισμός μας διατηρούνται στο χρόνο και προστίθενται η μία στην άλλη, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις. Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς πρόβλημα που οδήγησε στην απαγόρευση του (συγγενούς και δραστικότατου) φυτοφαρμάκου DDT.

Τελικό συμπέρασμα: «Η πιθανότητα μακροχρόνιων συνεπειών στην υγεία, όπως σχηματισμός όγκων, επιπτώσεις στην αναπαραγωγή κι αναπνευστικές ασθένειες, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, ενόψει της πολλαπλής έκθεσης που υφίστανται εξίσου διαδηλωτές και μη-διαδηλωτές». Εκτοτε, η επιστημονική συζήτηση προχώρησε αρκετά. Τυπικό δείγμα η δημόσια ανταλλαγή απόψεων στη Βρετανία, μέσα από τις στήλες του περιοδικού «British Medicine Journal» (2000), σχετικά με την επικινδυνότητα της «φυσούνας». Του εκτοξευτήρα, δηλαδή, που αποτελεί μόνιμο εξοπλισμό των ΜΑΤ και χρησιμοποιείται πλέον σε κάθε ευκαιρία.

Ο κ. Χρυσοχοΐδης αποφεύγει, βέβαια, διακριτικά κάθε σχετική αναφορά. Κάνει λόγο μονάχα για τις βομβίδες που ρίχνονται από απόσταση. Οσοι όμως έχουν «γνωρίσει» τη «φυσούνα» από κοντά, ξέρουν καλά ότι πρόκειται για πολύ αγριότερη εμπειρία.

Σε παλιότερο αφιέρωμά μας (13.9.1998) είχαμε ασχοληθεί ειδικά μ' αυτό το νέο όπλο. Αποκαλύψαμε μάλιστα ότι, με βάση τα ίδια τα έγγραφα του υπουργείου Δημ. Τάξης, κάθε «φυσούνα» περιέχει 1,1 kgr CS κι αδειάζει τελείως μέσα σε 16 δευτερόλεπτα. Η σχέση αυτών των αριθμών με τον ισχυρισμό του υπουργού, ότι τα δακρυγόνα που δεχόμαστε περιέχουν «ελάχιστη συγκέντρωση πολύ κάτω του 56,3 mg/m3» (που προφανώς θεωρείται το όριο επικινδυνότητας), είναι ζήτημα απλού μαθηματικού υπολογισμού, απ' αυτούς που μαθαίναμε στο Δημοτικό.

Από τη συζήτηση στη Βρετανία μαθαίνουμε, ότι ένα πρόσθετο πρόβλημα της «φυσούνας» συνιστά η χρήση της ουσίας ΜΙΒΚ ως διαλύτη του CS. Οπως αναφέρουμε δίπλα, οι επιπτώσεις του νέου μείγματος στον οργανισμό δεν έχουν μελετηθεί καθόλου. Η αμηχανία των επιστημόνων αποτυπώνεται στις λύσεις που προτείνουν για την αντιμετώπισή του: κάποιοι εμμένουν στο πλύσιμο με νερό (την «παραδοσιακή» συνταγή αντιμετώπισης του CS), ενώ άλλοι θεωρούν ότι μάλλον επιδεινώνει την κατάσταση.

Τα βρετανικά ΜΑΤ

Η απάντηση του κ. Χρυσοχοΐδη περιέχει, ωστόσο, ένα σημείο που αγγίζει τα όρια του ανέκδοτου. Αναφερόμαστε στον ισχυρισμό ότι, για την «επιβάρυνση της ατμόσφαιρας» στην πορεία της 21.3.03, σε έκταση κάμποσων χιλιομέτρων, φταίνε τα ...καπνογόνα των διαδηλωτών κι ο μεμονωμένος εμπρησμός κάποιου περίπτερου του ΟΑΣ.

Πέρα από το γεγονός ότι η φωτιά αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για τον καθαρισμό της ατμόσφαιρας από τα χημικά της αστυνομίας κι όχι το αντίθετο (λεπτομέρεια αυτονόητη για όποιον έχει ζήσει έστω και μια φορά παρόμοιες καταστάσεις), την καλύτερη απάντηση στον υπουργό δίνει το εγχειρίδιο των βρετανικών ΜΑΤ.

Εκεί διαβάζουμε ότι τα απλά καπνογόνα (αυτά που, υποτίθεται, έκαναν τη ζημιά) παρουσιάζουν, τα εξής προτερήματα -σε σύγκριση, με το CS:

«ε) Εχουν ως αποτέλεσμα ελάχιστη μόλυνση κι ενόχληση για τους κατοίκους και για περιοχές με σχολεία, νοσοκομεία, κ.λπ.

στ) Ο καπνός διαλύεται γρήγορα, ενώ χημικές ουσίες όπως το CS κατακάθονται και μολύνουν την περιοχή.

η) Είναι σχετικά φθηνά και μη τοξικά» (Northam, όπ. π., σ. 105).

Προφανώς, τα «αβλαβή, ακίνδυνα και ήπια» αέρια του κ. Χρυσοχοΐδη κάνουν ακριβώς το αντίθετο.



........................

Η φυσούνα και τα πειραματόζωα


Η δημόσια συζήτηση στη Βρετανία για τις επιπτώσεις των «δακρυγόνων» στον ανθρώπινο οργανισμό είναι από πολλές απόψεις πρωτοπόρα.

Το 1969 οι αντιδράσεις για την αθρόα χρήση CS στη Β. Ιρλανδία οδήγησαν στην πρώτη επίσημη έρευνα πάνω στο θέμα. Η ειδική ερευνητική επιτροπή του υπουργείου Εσωτερικών (Επιτροπή Χίμσγουερθ) είχε παραδεχθεί, τότε, ότι «η έκθεση σε CS μπορεί να έχει θανατηφόρα αποτελέσματα, κυρίως με τη μορφή τοξικής βλάβης στους πνεύμονες, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονικό οίδημα». Θεώρησε, όμως, ότι «ένα τέτοιο συμβάν μπορεί να επέλθει μονάχα σε συγκέντρωση εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη απ' ό,τι η δόση έκθεσης που προκαλεί ανυπόφορα συμπτώματα». Τελικό συμπέρασμα ήταν ότι ο μέσος διαδηλωτής θα έσπευδε να απομακρυνθεί από το χώρο ρίψης των δακρυγόνων πολύ πριν η πυκνότητα των τελευταίων καταστεί επικίνδυνη για την υγεία ή τη ζωή του.

Στις μέρες μας η συζήτηση έχει ζωντανέψει ξανά, αυτή τη φορά με αφορμή την εισαγωγή ενός νέου όπλου που «αξιοποιεί» δραστικότερα το CS. Ο λόγος για τη γνωστή στα καθ' ημάς «φυσούνα», που φαίνεται πως αποτελεί το αγαπημένο εργαλείο της ΕΛ.ΑΣ. Η «πειραματική» εισαγωγή της σε μονάδες της Αγγλίας, το Μάρτιο του 1996, σημαδεύτηκε από το θάνατο ενός 29χρονου μετανάστη ύστερα από «υπερβολικό» (για τις αντοχές του) ψέκασμα.

Το 1998, κύριο άρθρο του έγκυρου ιατρικού περιοδικού «Lancet» ζήτησε επίσημα την απαγόρευσή της.

Η απάντηση των αρχών ήρθε το Σεπτέμβριο του 1999, με τη δημοσίευση μιας 17σέλιδης έκθεσης του βρετανικού υπουργείου Υγείας. Παρά τους καθησυχαστικούς τόνους που χρησιμοποιούν, οι συντάκτες της δεν αποφεύγουν ωστόσο να επισημάνουν τα όρια των διαπιστώσεών τους. Ιδιαίτερα τονίζουν την απουσία οποιασδήποτε μελέτης σχετικά με τις επιπτώσεις όχι του CS αυτού καθεαυτού αλλά του μείγματος CS και της ουσίας ΜΙΒΚ που χρησιμοποιείται στις «φυσούνες». Οι διατυπώσεις αυτής της «καθησυχαστικής» -υποτίθεται- επίσημης μελέτης είναι αποκαλυπτικές:

*«Η επιτροπή επισήμανε τη σπανιότητα δεδομένων όσον αφορά το συνδυασμό CS διαλυμένου σε ΜΙΒΚ. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για το μεταβολισμό, την φαρμακοκινητική, την οξεία τοξικότητα ή την πρόκληση ερεθισμού του δέρματος από το CS όταν το ΜΙΒΚ χρησιμοποιείται σαν διαλύτης» (§43).

*«Τα συμπεράσματα της επιτροπής όσον αφορά τις επιπτώσεις του ψεκάσματος με CS βασίστηκαν στη μελέτη των δεδομένων τοξικότητας του CS και του ΜΙΒΚ. Οπως επισημάνθηκε και νωρίτερα, υπάρχουν πάρα πολύ λίγες πληροφορίες για το σύνθετο προϊόν» (§49).

*«Πρέπει να επισημανθεί ότι δεν υπήρχε διαθέσιμη συνολική μελέτη των επιπτώσεων του CS πάνω σε ανθρώπους, ούτε υπήρξε συστηματική ιατρική παρακολούθηση ατόμων που ψεκάστηκαν με CS». Ως εκ τούτου, «η επιτροπή ανησυχεί όσον αφορά την έκθεση ευαίσθητων ομάδων σε ψεκασμό με CS. Τέτοιες ομάδες είναι: άτομα με βρογχικό άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και άτομα που πάσχουν από υπέρταση ή άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις, εξαιτίας των προσωρινών επιπτώσεων του CS στην αύξηση της πίεσης του αίματος. Δεν στάθηκε δυνατό, με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, να αποφανθούμε αν άτομα που παίρνουν νευροληπτική φαρμακευτική αγωγή ενδέχεται να είναι περισσότερο ευαίσθητα στα αποτελέσματα του ψεκασμού με CS» (§50).

Αρκετά διαφορετικά πράγματα, δηλαδή, από τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του κ. Χρυσοχοΐδη, ότι τα ανθρώπινα πειραματόζωα που φλιτάρει σαν τις κατσαρίδες η ΕΛ.ΑΣ. ουδόλως κινδυνεύουν...



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Howard Hu et.al., «Tear gas: harassing agent or toxic chemical weapon?»
(The Journal of the American Medical Association, 4.8.1989). Η πρωτοπόρα μελέτη έξι αμερικανών πανεπιστημιακών, με επικεφαλής τον καθηγητή του Χάρβαρντ Χάουαρντ Χου, γύρω από τους κινδύνους που τα λεγόμενα «δακρυγόνα» (με πρώτο-πρώτο το CS) συνεπάγονται για τη δημόσια υγεία. Κείμενο εξ ολοκλήρου προσπελάσιμο και στο διαδίκτυο (http://www.zarc.com/english/tear_gases/jamateargastoxic.html).

European Parliament, «Crowd Control techniques (An appraisal of technologies for political control)»
(Λουξεμβούργο, Ιούνιος 2000, ΡΕ 168.394/FinSt.). Το τελικό κείμενο πολυσέλιδης μελέτης που διεξήχθη για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου, γύρω από τις σύγχρονες μεθόδους καταστολής διαδηλώσεων. Ειδική αναφορά στα χημικά αέρια και λεπτομερής καταγραφή των ζημιών που μπορεί να προκληθούν στον ανθρώπινο οργανισμό από το CS.

U.K. Department of Health, «Statement on 2-Chlorobenzylidene Malonitrile (CS) and CS spray»
(Σεπτέμβριος 1999). Η επίσημη έκθεση του βρετανικού υπουργείου Υγείας, με την οποία επιχειρήθηκε να δικαιολογηθεί η χρήση της «φυσούνας». Αποκαλυπτική η ρητή παραδοχή της απουσίας ουσιαστικής έρευνας πάνω στις επιπτώσεις του μίγματος CS και ΜΙΒΚ που εκτοξεύεται από το συγκεκριμένο όπλο.

«Is CS spray dangerous?»
(British Medicine Journal, τχ. 321, 1.7.2000). Δημόσιος διάλογος μεταξύ επιστημόνων για τις επιπτώσεις του CS -και ειδικότερα της «φυσούνας»- πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό. Σφοδρή κριτική της έκθεσης του υπουργείου Υγείας από τον οφθαλμίατρο Πίτερ Γκρέι και τον ογκολόγο Ρόμπερτ Τζόουνς.

Gerry Norman «Shooting in the dark. Riot police in Britain»
(Λονδίνο-Βοστόνη 1989, εκδ. Faber & Faber). Η ιστορία των βρετανικών ΜΑΤ, περιλαμβάνει αρκετές αναφορές στις ενδοϋπηρεσιακές τριβές που προκάλεσε τη δεκαετία του '80 η εισαγωγή του CS για χρήση στο «μητροπολιτικό» έδαφος.